Edukacja w kontekście różnicy i różnorodności kulturowej Z inspiracji naukowych obszaru niemieckojęzycznego

Struktura obecnego tomu jest dwudzielna. Pierwszą część (Drogi i bezdroża metodologii} współtworzą teksty wcześniejsze, skupione wokół problemu międzykulturowości w obszarze edukacji formalnej. Obiecująco w tym kontekście rysowała się przed laty perspektywa metodologiczna tzw. action research (badania w działaniu), tym bardziej, że koncept zyskał już wtedy uznanie wielu polskich badaczy (I. l.). Z kolei refleksja i metodologia filozoficzna towarzysząca praktyce edukacyjnej w warunkach różnicy kulturowej, którą literatura niemiecka określa jako hermeneutykę międzykulturową, nie spotkała się jak dotąd z zainteresowaniem w naszym kraju (1.2.). Podobnie było z zagadnieniem międzykulturowych aspektów nauczania języków obcych, stąd pomysł rekapitulacji wiedzy zawartej w dostępnej literaturze niemieckojęzycznej (1.3.). Wreszcie - warstwa metodologiczna studium empirycznego Dziecko wobec obcości kulturowej (1.4.) jest fuzją podejścia fenomenologiczno-hermeneutycznego, eksperymentu jakościowego oraz teorii ugruntowanej, których poznanie zawdzięczam także lekturom w języku niemieckim.
Część druga tomu (Perspektywy poznawcze i praktyczne) zawiera teksty z ostatnich dwóch lat; stanowią one pole poszukiwań otwierających nowe możliwości badawcze, ale też zorientowanych w kierunku praktycznych zastosowań wiedzy o relacjach międzykulturowych, zarówno w edukacji formalnej, jak i nieformalnej. Pierwszy z nich prezentuje najnowsze, tzw. kulturowe modele kształcenia obcojęzycznego, z których te bazujące na koncepcie transkulturowości znajdują się w fazie eksperymentu (II. 1.). Recenzja słynnej książki D. Schwanitza Bildung. Alles, was mań wissen muss - to próba określenia przyczyn niezwykłej popularności tej pozycji w Niemczech, ale też dyskusja z interpretacjami autora oraz animacyjnym zamysłem dzieła (II.2.). Przegląd niemieckich teorii oraz badań dotyczących kulturowego wymiaru globalizacji - na tle współczesnego dyskursu globalizacyjnego -jest tematem kolejnego szkicu (II.3.). Tom zamyka artykuł krytycznie zestawiający niemieckojęzyczną literaturę humanistyczną i ekonomiczną dotyczącą sposobu rozumienia i kształcenia kompetencji międzykulturowej (II.4.).