Zasoby osobiste młodzieży nieprzystosowanej społecznie Uwarunkowania środowiskowe

Zagadnienia dotyczące uwarunkowań nieprzystosowania społecznego stanowią częstą problematykę prac badawczych i naukowych w Polsce, jednak analiza tego problemu w kontekście zasobów, jakie posiada młodzież nieprzystosowana, wydaje się na tym polu sfragmentaryzowana. Autorzy, którzy podejmują się badań związanych z młodzieżą przejawiającą symptomy demoralizacji i popełniającą czyny karalne, skupiają się na przyczynach dezadaptacji młodych ludzi czy znaczeniu różnych problemów w ich życiu. W naszym przekonaniu, aby działania naprawcze były skuteczne, powinno się analizować funkcjonowanie młodzieży nieprzystosowanej z perspektywy posiadanych przez nią zasobów. Sądzimy, że istnieje wysoka potrzeba diagnozowania zasobów osobistych i społecznych młodzieży, ponieważ mogą być płaszczyzną odbicia, która będzie sprzyjać kształtowaniu zachowań akceptowanych i rozwojowi tożsamości zintegrowanej.
Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie poziomu zasobów osobistych (poczucie koherencji, prężność, sprężystość) w grupie młodzieży nieprzystosowanej społecznie (nieletnich skierowanych do ośrodków kuratorskich) oraz ustalenie czy poziom zasobów osobistych łączy się z poczuciem otrzymywanego wsparcia (od rodziców, nauczycieli rówieśników) oraz z poczuciem negatywnych relacji w rodzinie, szkole i grupie rówieśników. Rezultaty prowadzonych badań pozwalają sformułować hipotezy badawcze, w których zakłada się że na rozwój i wystąpienie prężności, sprężystości i poczucia koherencji ma wpływ szereg czynników, do których zalicza się: atrybuty indywidualne, środowisko rodzinne i czynniki kontekstualne (wsparcie społeczne). Otrzymane wyniki badań wskazywały, że zasoby osobiste są związane z czynnikami wspierającymi i czynnikami ograniczającymi. Predyktorem wszystkich wyróżnionych zasobów jest wsparcie rodzinne. Wsparcie szkolne pełni funkcję predykcyjną dla sprężystości psychicznej, natomiast negatywne relacje w szkole obniżają poczucie koherencji. Wyniki badań przedstawione w książce, które oddajemy w ręce Czytelników, wnioski, proponowany program profilaktyczno-wychowawczy, analizy teoretyczne, informacje o funkcjonowaniu elementów systemu resocjalizacji mogą być przydatne nie tylko dla studentów pedagogiki resocjalizacyjnej, pracowników naukowo-dydaktycznych, teoretyków, specjalistów, lecz także szerokiego grona praktyków, profesjonalistów pracujących z młodzieżą niedostosowaną społecznie. Mogą stać się gotowym materiałem do zastosowania, skłaniać do prowadzenia dalszych badań i aktywności w zakresie rozwijania problematyki zasobów oraz pracy na podstawie potencjałów jednostki i grupy czy środowisk wychowawczych.