Zagadnienia dotyczące wyborów i referendów lokalnych jawią się jako kluczowe dla ustroju samorządu terytorialnego. Instytucje te - dając obywatelom możliwość wpływu na ich los - organizują życie polityczno-społeczne poszczególnych społeczności lokalnych.
Z uwagi na swoje znaczenie, regulacja prawna tej dziedziny stanowi istotne wyzwanie dla ustawodawcy. Przyjęte rozwiązania prawne powinny bowiem zapewnić sprawną organizację procesów uczestniczenia obywateli w sprawowaniu władzy publicznej na poziomie jednostek samorządu terytorialnego, a jednocześnie uwzględniać dynamiczny rozwój cywilizacyjny. Narastająca ilość problemów związanych z funkcjonowaniem współczesnych demokracji, a znajdujących swój wyraz na gruncie zachowań wyborczych, skutkuje trwającą ożywioną dyskusją dotyczącą obowiązujących regulacji prawnych. W nurt tej dyskusji wpisało się III Seminarium Naukowe Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego zatytułowane "Samorządowe prawo wyborcze - wyzwania i dylematy", które odbyło się w listopadzie 2009 r. Uczestniczyli w nim m.in. przedstawiciele Krajowego Biura Wyborczego, urzędów wojewódzkich, marszałkowskich, powiatowych i gminnych, a także wszystkich ośrodków naukowych w Polsce, które zajmują się samorządowym prawem wyborczym.
Niniejsza publikacja zawiera teksty referatów wygłoszonych w trakcie seminarium, a także - powstałe w nawiązaniu do przeprowadzonej dyskusji - opracowania przekazane przez jego uczestników.