Książka zawiera krytyczny przegląd teorii, które wniosły największy wkład w rozwój psychologii osobowości w ubiegłym i na początkach bieżącego wieku oraz określają kształt współczesnej nauki o osobowości. Panoramiczne ujęcie umożliwia poznanie i wzajemną konfrontację różnych systemów teoretycznych, prezentuje główne zagadnienia psychologii osobowości, daje orientację w nurtach badań.
Konstrukcja monografii opiera się na trzech kluczowych kontrowersjach, różnie rozwiązywanych w ramach nauki o osobowości, Są to, po pierwsze – pytanie o charakter motywacji: świadoma czy nieświadoma? Po drugie – problem, jakie czynniki wpływają na zachowanie: cechy uwarunkowane biologicznie czy poznawcza interpretacja sytuacji? Po trzecie – kwestie, jakie programy człowiek realizuje na przestrzeni życia: biologiczne czy intencjonalne? Poszczególne rozdziały ukazują alternatywne lub komplementarne próby odpowiedzi na wiele bardziej szczegółowych pytań i problemów.

Książka adresowana jest głównie do psychologów, studentów psychologii oraz pedagogiki i socjologii, a także do przedstawicieli innych nauk: społecznych, medycznych i humanistycznych, dla których wiedza o osobowości jest interesująca i ważna.