Myślą przewodnią przedłożonego tomu Społeczne i edukacyjne uwarunkowania rozwoju oraz funkcjonowania dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością jest spojrzenie na zadania instytucji szkoły oraz uwarunkowania i efekty procesu kształcenia w kontekście rozwoju uczniów. Z jednej strony proces edukacji szkolnej traktowany jest jako ważny element wsparcia, wyznaczany potencjałem jego uczestników, a z drugiej – powinien on służyć rozwojowi uczniów.
Na całość opracowania składają się trzy części. W pierwszej autorzy skupiają się na problematyce rozwoju emocjonalnego oraz społecznego dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Część druga obejmuje wybrane zagadnienia funkcjonowania szkoły osadzonej w tyglu różnorodnych oczekiwań społecznych wobec tej instytucji. W ostatniej części Czytelnik znajdzie teksty ukazujące złożoność uwarunkowań samego procesu kształcenia uczniów niepełnosprawnych. W niektórych przypadkach są one odnoszone do oczekiwań społecznych, w innych ukonstytuowane głownie na samych potrzebach uczestników procesu kształcenia.