Roma Marmorea (235-284). Gnieźnieńskie studia europejskie. Tom XII

Przedmiotem niniejszej książki są inicjatywy budowlane władców rzymskich rządzących w dobie tzw. kryzysu III wieku. W syntetycznym ujęciu to epoka braku politycznej stabilności i trudności ekonomicznych. Splot tych czynników niewątpliwie wpływał na omawiany w pracy aspekt działalności cesarzy. Jednakże w źródłach różnych kategorii odnaleźć można jej efekty, będące rezultatem okresowej wzmożonej aktywności w sferze budownictwa i architektury, pozytywnie świadczące o zaangażowaniu samych władców oraz o dążeniu o wyrażenia ich wielkości w dziełach budowlanych. Bardziej czytelne dla nas ślady oraz mniej ewidentne okruchy tej działalności zachowane zostały w Rzymie. Autorka ukazuje więc działalność władców pięćdziesięciolecia 235-284 skupioną na wzbogaceniu Miasta nad Tybrem nowymi obiektami architektonicznymi i pomnikami, restaurowaniu budowli odziedziczonych po poprzednich epokach oraz zapewnieniu obronności Rzymowi. Wskazuje monumentalne budowle, ale również podejmuje próbę odszukania mało spektakularnych dzieł w swej formie dalekich od monumentalizmu. Omawiane budowle rzymskie są w proponowanym ujęciu efektem inicjatyw i zainteresowania samych cesarzy, ale stanowią również wyraz ich (auto)prezentacji jako dobrych władców rzymskich`.