Tom pod redakcją Tadeusza Lubelskiego i Macieja Stroińskiego wpisuje się w coraz wyraźniejszy nurt refleksji filmoznawczej dociekającej narodowej specyfiki kina, sytuującej kinematografie narodowe na tle historii, przemian społecznych, życia umysłowego czy szeroko rozumianych dziejów kultury danego narodu. W takim ujęciu, jakby wbrew tezom o "globalnej wiosce" i makdonaldyzacji kultury, kinematografia jawi się jako dokument określonego czasu i miejsca, a jednocześnie - współtwórczyni mitów, aktywna interpretatorka historii, dostarczycielka obrazów i narracji, które organizują życie wspólnoty narodowej.

Jak w książce "Historia kina polskiego" - wychodzącej od podobnych założeń - pisał Tadeusz Lubelski: "kino z jednej strony - dzięki swej iluzyjności - rejestruje codzienność, wygląd ludzi i przedmiotów, architekturę, obyczaj, modę, całą zmieniającą się ikonosferę, z drugiej zaś - poprzez swoje fabuły - potrafi odsłaniać korzenie narodowych mitologii. Ta jego szczególna natura sprawia, że znakomicie nadaje się ono do stawiania podobnych pytań."

Książka składa się z trzynastu artykułów dotyczących między innymi "mitu ułańskiego", filmowych obrazów powstania warszawskiego, reprezentacji męskości i kobiecości, ulubionych polskich komedii, współczesnego kina politycznego i narodowej specyfiki filmu dokumentalnego.