Bunt Strajki w Trójmieście sierpień 1980

Wielowątkowa opowieść zaczyna się w chwili, gdy po krwawym stłumieniu strajku w Grudniu 1970 roku władze obiecały Polakom lepsze życie. To opowieść o buncie, który zmienił Polskę. Po raz pierwszy czytelnik dostaje pełną historię wielkiego strajku z sierpnia 1980 roku, którego centrum znajdowało się w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Choć akcja rozgrywa się w określonym miejscu i czasie, nie jest to historia lokalna. Te same hasła i postulaty podjęli protestujący w Szczecinie, Elblągu, Krakowie, Łodzi, we Wrocławiu, na Śląsku i w dziesiątkach innych miejsc w całej Polsce. Na Gdańsk zwrócone były w tych dniach oczy świata, a podpisane w świetle kamer porozumienie, w których zmuszono władze komunistyczne do ustępstw, świętowali Polacy w najodleglejszych zakątkach kraju.
Autorka, przygotowując kwerendę, korzystała m.in. z archiwaliów, notacji i badań socjologicznych z lat 80. Zbierała materiał do książki przez pół roku.
– Wydawało mi się, że to ciekawa historia jeszcze nieopisana – mówiła Anna Machcewicz. – Pamiętam strajk sierpniowy z perspektywy dziecka. Ciekawa byłam źródeł historycznych. Nie sądziłam, że spojrzę na strajk z tak szerokiej perspektywy społecznej.
Autorka książki podkreślała, że bardzo przyjemne było dla niej obcowanie z historią na poziomie emocji, jakie towarzyszą wspomnieniom bohaterów tamtych wydarzeń.
– Książka jest napisana w efekcie gigantycznej pracy – podkreślał Jacek Taylor, prawnik, dawny opozycjonista, obrońca w procesach politycznych, podkreślając ogromną liczbę faktów. Dużą liczbę szczegółów akcentował również Jerzy Kiszkis, aktor i były opozycjonista, który w Sierpniu ’80 wraz z innymi artystami teatru Wybrzeże recytował strajkującym w Stoczni Gdańskiej poezję romantyczną.
– Udało się zbudować dramaturgię, od bardzo szerokiej panoramy do spraw ludzkich – opiniował.
Jarosław Zalesiński, dziennikarz i poeta, podkreślał, że dzięki lekturze, historia, która zdaje się znana, zaczyna być odkrywana na nowo. Niezwykłą jest dla niego „szerokość sierpniowej panoramy”.
– Czyta się tę książkę jak thriller, pasjonujący reportaż – Basil Kerski, dyrektor ECS, recenzował monografię. – Docenić trzeba szacunek dla bohaterów, ale i odwagę interpretacji bez dominującej hipotezy.
„Bunt”, to nie jedyne wydawnictwo ECS, trakujące o Sierpniu ’80, wystarczy wspomnieć: Jan Skórzyński – „Krótką historię Solidarności”, Alain Touraine – „Solidarność: analiza ruchu społecznego 1980–1981”, czy katalog wystawy stałej ECS i antologię tekstów związanych z ekspozycją.
Premierowa promocja książki Anny Machcewicz „Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980”, odbyła się 30 sierpnia 2015 roku w bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności. Gośćmi byli: Anna Machcewicz – historyczka, autorka książki, Jacek Taylor – prawnik, dawny opozycjonista, obrońca w procesach politycznych, Halina Winiarska-Kiszkis – aktorka, dawna opozycjonistka i Jerzy Kiszkis – aktor, dawny opozycjonista. Spotkanie moderował Jarosław Zalesiński.?