Agada,Hagada,haggada(hebr.haggad) opowiadaniewchodzące w skład rabinicznejegzegezyBibliiiTalmudu, rodzajmidraszu.
Hagady są opowiadaniami zbudowanymi na podstawie historii biblijnych zawierającymi komentarze i szczegóły uzupełniające fabułę. Ponieważ wjudaizmiezabronione jest portretowanie ludzi, to hagady pełnią rolę ilustracyjną opisywano między innymi urodę i cnoty żonpatriarchów. W hagadach dotyczącychpotopuznajdują się opisy zachowaniaNoego, który miał wzywać do nawrócenia, oraz komentarze, że długi czas budowaniaarkibył szansą na to nawrócenie.
W przeciwieństwie dohalachynie wyjaśnia reguł postępowania.
Najbardziej znaną hagadą jestHagada Paschalna, czyli opowiadanie ułożone na pamiątkęwyjścia ludu izraelskiego z Egiptu. Utwór ten składa się z fragmentówbiblijnych, komentarzy i modlitw.
Spisana została między II a IV wiekiem n.e.
Czytana jest wjesziwieoraz podczas obrzędów ślubnych i pogrzebowych. Opowieść o wyjściu Żydów zEgiptuczyta się podczas wieczerzysederowejw świętoPesach.
Hagada na świętoPesachopowiada i przypomina o WyjściuIzraelitówzEgiptuiplagach, jakie spadły na Egipcjan. Opisuje powinności mieszkańcówżydowskiegodomu w dniu święta, wymienia obowiązkowe potrawy nasederowymstole oraz symboliczne znaczenie każdej z nich. Hagada podaje niezbędne do uczczenia świętamodlitwy, ale także tekstywierszykówi wyliczanek dla dzieci.
Hagada na święto Pesach jest żydowską książką mającą najwięcej wydań w historii (ponad 3500). W Polsce, po II wojnie światowej, opublikowane zostały jej trzy edycje: reprint wiedeńskiego wydania Hagady z roku 1927 (1991),Hagada na Pesach i Pieśń nad Pieśniamiz obszernymi komentarzami pod redakcjąSachy Pecarica(2002) iHagada na PesachStowarzyszenia 614. Przykazania(2007).