NIepokorny

Maciej Klich (ur. 1958) w latach 1976–1977 studiował na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (kolportował tam m.in. materiały ROPCiO, potem utrzymywał jeszcze kontakty z krakowskimi środowiskami opozycyjnymi). Od 1977 do 1981 r. studiował historię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Należał do grupy współzałożycieli NZS na tej uczelni i najbardziej aktywnych członków organizacji. W latach 1980–1981 pełnił m.in. funkcje: sekretarza Międzywydziałowego Komitetu Koordynacyjnego NZS UŚ, sekretarza Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego NZS Uczelni Górnego Śląska, w 1981 r. przewodniczącego Uczelnianej Komisji Rewizyjnej NZS Uniwersytetu Śląskiego, w tym roku zakładał KOWzaP na uczelni, był też członkiem KPN. W pierwszych dnia stanu wojennego zabezpieczył dokumentację NZS UŚ. Internowany od grudnia 1981 r. do lipca 1982 r. (przetrzymywany był w areszcie KW MO w Katowicach, Jastrzębiu-Szerokiej, Uhercach, Rzeszowie-Załężu i Nowym Łupkowie). Podczas pobytu w ośrodkach internowania wykonał m.in. blisko siedemdziesiąt stempli, którymi podbito kilka tysięcy kopert, kart i bloczków, kilkanaście szablonów do nadruków oraz około 30 rysunków i rzeźb, stając się w ten sposób czołowym twórcą artystycznym na tym polu w całym regionie. W latach 1981–1984 studiował (z przerwami) na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach (tworzył wówczas m.in. formy graficzne na użytek organizacji podziemnych z Górnego Śląska). W 1984 r. wyemigrował do Szwecji, gdzie aktywnie działał m.in. w niezależnym harcerstwie i organizacjach zajmujących się pomocą dla Polaków represjonowanych w kraju, na różne sposoby wspierał też środowiska opozycyjne na Górnym Śląsku Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej i Krzyżem Wolności i Solidarności.
Książka jest – jak pisze sam autor, z wykształcenia historyk – „hybrydowym” opracowaniem, to znaczy łączy wątki autobiograficzne i osobiste konstatacje z „diariuszem dokumentującym zdarzenia zarówno w NZS, podczas stanu wojennego i na emigracji”. Wydarzenia z życia autora i historia Niezależnego Zrzeszenia Studentów (głównie w województwie katowickim) przedstawione zostały przy tym na szerokim tle historycznym, zarówno w kontekście regionalnym, jak i ogólnokrajowym.
Książka podzielona została na pięć rozdziałów, poprzedzonych krótkim wstępem oraz prologiem, kończy ją niedługa rekapitulacja i epilog oraz obszerny aneks z załącznikami – zdjęciami, dokumentami i innymi materiałami ikonograficznymi. Całość otwiera interesująca przedmowa Minęły lata autorstwa prof. Leonarda Neugera, polonisty, historyka literatury i tłumacza, aresztowanego na pięć miesięcy po Marcu ?68, jednego z założycieli „Solidarności” na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, z którym Maciej Klich przebywał w ośrodkach internowania. Podobnie jak autor wspomnień, L. Neuger wyemigrował do Szwecji, gdzie mieszkał do 2015 r.