Egzekwowanie obowiązku ochrony zabytków i opieki nad zabytkami jest niezwykle ważnym etapem realizowania obowiązku ochrony dziedzictwa, który dopełniany jest nie tylko w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, lecz również w postępowaniu administracyjnym oraz w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Jednakże praktyka nie współgra z teorią, co sprawia, że przepisy dotyczące nadzoru konserwatorskiego nie są w znacznym stopniu egzekwowane. Wobec tego można zaryzykować stwierdzenie, że egzekwowanie nadzoru konserwatorskiego było ab ovo marginalizowane, co stało się jedną z przyczyn odstępowania przez wojewódzkich konserwatorów zabytków od wszczynania administracyjnych postępowań egzekucyjnych na rzecz zawiadamiania policji lub prokuratury o popełnionych przez dysponentów zabytków przestępstwach przeciwko zabytkom, co nie wpłynęło wymiernie na wyegzekwowanie obowiązku ochrony zabytków i opieki nad nimi. Przyjęta praktyka ogranicza się do karania dysponentów zabytków, jednocześnie nie przyczyniając się do ratowania zagrożonego dziedzictwa.