Zamieszki, ekscesy i demonstracje w.. 1918-1939

[] Jest to w istocie pierwsza próba niemal całościowego spojrzenia na polskie środowiska krytykujące nazizm nie wówczas, gdy uzasadniał on już militarny atak Niemiec na sąsiednie państwa wraz z rozpoczęciem II wojny światowej, nie wówczas, gdy stał się on teoretycznym zapleczem zbrodni ludobójstwa [], lecz znacznie wcześniej, gdy na narodowo-socjalistycznym gruncie wspierano i pierwsze akty normatywne, i pierwsze programy wychowawcze, które miały być realizowane gwoli spełnienia różnych zapowiedzi przewidywanych przez twórców tej doktryny. []. Praca Janiny Kostkiewicz, przywracająca pamięć o części polskich dokonań okresu międzywojennego [], należy do tych, na które długo czekała polska nauka. Należy żywić nadzieję, że jej publikacja znakomicie przyczyni się i do intensyfikacji studiów nad nazistowskimi projektami pedagogicznymi i do pogłębienia namysłu nad intelektualnymi dociekaniami podejmowanymi przez międzywojennych uczonych polskich, zagubionymi lub zapoznanymi w okresie PRL-u, gdy krytyka nazizmu owszem: krzykliwa pomijała, a nawet wykluczała perspektywę przypominaną przez Autorkę.
Z recenzji prof. Bogdana Szlachty

Analiza powstałej w II Rzeczypospolitej krytyki ideologii narodowosocjalistycznych Niemiec nie została dotąd przedstawiona całościowo, tym bardziej w pogłębiony naukowo sposób. Samo zatem już podjęcie tej tematyki przez Autorkę zasługuje na uznanie. Rośnie ono wraz z lekturą studium profesor Janiny Kostkiewicz. Na pozytywną uwagę zasługuje zebranie i solidne wykorzystanie bardzo bogatego materiału źródłowego, obejmującego zarówno istotne dla tematu czasopisma naukowe i społeczne, ale również rozproszonego w znacznym stopniu po licznych, nierzadko efemerycznych tytułach prasowych II RP czy niskonakładowych broszurach. Autorka rekonstruuje swoistą mapę intelektualnych odpowiedzi z Polski na ujawniające się w Niemczech nowe, totalitarne wyzwanie. [] Polska intelektualna krytyka, rodzącego się w Niemczech narodowego socjalizmu, pozostaje niemal całkowicie zapomniana także w samej Polsce. Ta arcyciekawa monografia tę lukę w naszej pamięci znakomicie wypełnia.
Demonstracje uliczne, przeradzające się w starcia z siłami porządkowymi lub też innymi grupami ludzi, stanowiły i stanowią niezwykle ważną część życia społecznego i politycznego. Nie inaczej było w Krakowie pomiędzy dwiema wojnami światowymi. [] Dotychczasowe opracowania dotyczące codziennego życia mieszkańców Krakowa, problem szeroko pojętych zajść ulicznych przedstawiały wzmiankowo, traktując je raczej jako uzupełnienie opisu stosunków politycznych czy też społecznych. Jednak demonstracje, zamieszki czy też ekscesy uliczne stanowiły istotny element życia miasta. [] W niniejszej pracy zostały przedstawione wszystkie zdarzenia, które można określić mianem zamieszek i ekscesów, jakie miały miejsce w Krakowie, w jego administracyjnych granicach, od pierwszego dnia odzyskania niepodległości do momentu pierwszych niemieckich bombardowań 1 września 1939 r. Jeżeli chodzi o demonstracje ograniczyłem się do opisu tylko tych, które w ocenie władz stanowiły potencjalne zagrożenie dla porządku publicznego lub powodowały konieczność mobilizacji znacznych sił porządkowych dla ich zabezpieczenia.
Tomasz Marszałkowski (1966) absolwent nauk politycznych UJ; oficer policji i specjalista w zakresie operacji policyjnych; współautor książki Walki uliczne w PRL.