Dzieło jednego z najwybitniejszych historyków polskich XX wieku stanowi podsumowanie koncepcji współistnienia i wielowiekowego przenikania się stref ekonomicznych w Europie.
Omawia wzajemne oddziaływanie Europy Wschodniej i Zachodniej w dziedzinie zjawisk gospodarczo-społecznych. Szczególne zainteresowanie autora budzi problem nierównomierności rozwoju ekonomicznego w poszczególnych regionach kontynentu w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej oraz kwestia „zapóźnienia" cywilizacyjnego Europy Wschodniej.
Mimo upływu lat dzieło Mariana Małowista nie straciło odkrywczości i nowatorstwa, a obecna sytuacja Polski w zjednoczonej politycznie i zróżnicowanej gospodarczo Europie znajduje niezwykle celne paralele w opisach zjawisk, prezentowanych przez autora.