Książka przenosi Czytelnika we wciąż nieznany świat drobnej szlachty, do dziś bardzo licznie zamieszkującej tereny Mazowsza i Podlasia. W oparciu o bogatą bazę źródłową odmalowuje codzienność podlaskich „szaraków”, której wszelako w burzliwym wieku XVII daleko było do szarości. Poza barwnymi opisami zajazdów czy przewag słynnego rotmistrza lisowczyków Idziego znaleźć można tu także refleksję nad fenomenem drobnej szlachty w różnych aspektach: społecznym, demograficznym, genealogicznym, heraldycznym, a nawet językoznawczym.