Praca jest zbiorem szkiców nawiązujących do formuły klasycznych na gruncie polskim studiów biograficzno-historiograficznych składających się z rozważań mających charakter biografii intelektualnych, rekonstruujących drogi wybranych bohaterów do historii oraz mniej lub bardziej syntetyzującej próby analizy ich dorobku. Ujęte w tytule słowo „wyzwania” w intencji autora stanowi swoistą klamrę spinającą losy wybranych historyków. XX wiek, nazywany niekiedy „stuleciem skrajności” stanowił i stanowi szczególne wyzwanie dla historyków. Zarówno dla tych, których życie było jego częścią, jak i tych, którzy obecnie z niewielkiej jeszcze perspektywy czasowej próbując zinterpretować jego miejsce w historii świata. Książka wpisuje się w toczony od wielu lat spór o postawy inteligencji w XX wieku.