Książka stanowi próbę historycznego spojrzenia na związki łączące literaturę francuską i polską z naukami przyrodniczymi w XIX wieku. W tworzących ją trzech studiach zaprezentowano zmianę naukowego paradygmatu, do jakiej dochodzi na przełomie XVIII i XIX stulecia; pokazano również wpływ, jaki wywarła ona na praktykach literackich w Polsce i we Francji. Przedstawione prace dowodzą, że nowożytna literatura nawiązywała dialog z przyrodoznawstwem rozwijającym się niezwykle intensywnie od połowy XVIII stulecia: botanika, zoologia, fizjologia, a później również biologia stały się atrakcyjnym źródłem dla literackiej wyobraźni i przyczyniły się do nowego odczytania klasycznej relacji między naturą a kulturą. Autorom, których dzieła omówiono w kolejnych rozdziałach (są wśród nich Jules Michelet, Gustave Flaubert, Honoré de Balzac, Dyzma Bończa Tomaszewski i in.), wiedza przyrodnicza pozwala na nowo odczytać historię kultur, państw i cywilizacji, opisać współczesną rzeczywistość i zdiagnozować charakterystyczne dla niej zjawiska, a nawet snuć wizje przyszłości. Pozwala również dostrzec to, co wspólne człowiekowi, zwierzęciu i roślinie.