Strach

„Strach” jest wyjątkowym i przerażająco szczerym zapisem doświadczeń młodego człowieka zaplatanego w wojnę, która – jak większość wojen – jest konfliktem możnych i potężnych, pokarmem dla przemysłowców i narkotykiem dla ogarniętych patriotycznym (szowinistycznym?) obłędem mas. Wojna Chevalliera jest inna; mroczna, niechciana, bezsensowna. Wojna, na której nie ma bohaterów – jest tylko... strach. Jak pięknie powiedział John Berger, to książka, w której nie ma kartek, jest w niej tylko krzyk. Chyba nawet głośniejszy, niż w „Na zachodzie bez zmian” Remarque'a, czy w „Dymach wojny” Aramiljewa. I tym straszniejszy, że absolutnie nic, co napisał autor, nie przestało być aktualne dzisiaj.

Gabriel Chevallier (1895–1969). Francuski pisarz, weteran I wojny światowej. Walczył pod Artois, Aisne, Chemin des Dames, w Szampanii i w Wogezach. Odznaczony Krzyżem Wojennym i Legią Honorową. „Strach” jest autobiograficzną powieścią, której autor przez lata nie publikował. Wraz z wybuchem kolejnego światowego konfliktu książkę wycofano z dystrybucji – obawiano się, iż nie wpłynie dobrze na morale Francuzów, którzy właśnie maszerowali na kolejną wojnę. Międzynarodową sławę przyniosła autorowi komedia „Clochemerle”, sprzedana w wielu milionach egzemplarzy, ukazująca w krzywym zwierciadle obyczaje francuskiej prowincji.