Publikacja zawiera systematyczną i wyczerpującą analizę oraz ocenę polskiego ustawodawstwa dotyczącego:
- związków komunalnych tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, a także
- związku metropolitalnego z siedzibą w Katowicach, którego status prawny oraz zadania i materialne podstawy niezbędne do prowadzenia działalności unormowano w drodze ustawy.
Z uwagi na stale pogarszającą się sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.) wiele z zadań publicznych, które są aktualnie realizowane przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, już nie będą mogły być wykonywane samodzielnie przez te jednostki (np. w obszarze lokalnego transportu zbiorowego, gospodarowania odpadami komunalnymi, ochrony zdrowia, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej).

W książce zostały poddane analizie i ocenie przepisy prawa regulujące:
- zasady i procedurę tworzenia związków komunalnych i rolę organów j.s.t. w tym zakresie,
- pozycję ustrojową i wewnętrzną strukturę organizacyjną związków, które są odrębnymi od j.s.t. podmiotami prawa, ale funkcjonują w symbiozie z tworzącymi je j.s.t.,
- rejestrowanie związków i znaczenie rejestru prowadzonego przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej,
- wyposażanie związków w składniki majątkowe i środki pieniężne,
- przekazywanie związkom zadań do realizacji,
- zasady kształtowania stosunków prawnych między związkami komunalnymi i ich uczestnikami,
- prowadzenie gospodarki budżetowej i finansowej przez związki komunalne,
- zaciąganie zobowiązań przez związki,
- zasady odpowiedzialności związków za prawidłowe wykonywanie zadań,
- sprawowanie nadzoru nad działalnością związków,
- zasady przekształcania związków komunalnych oraz ich likwidacji.
W odniesieniu do związku metropolitalnego analizie i ocenie poddano regulacje prawne dotyczące:
- zasad i trybu jego utworzenia,
- statusu prawnego,
- rozwiązań zawartych w jego statucie,
- katalogu zadań i sposobu ich wykonywania,
- struktury organizacyjnej związku (organy, jednostki organizacyjne),
- możliwości współpracy i współdziałania z j.s.t.,
- źródeł dochodów związku metropolitalnego,
- spraw majątkowych związku i zasad prowadzenia gospodarki budżetowej,
- sprawowania nadzoru nad działalnością związków.