Pogańskie Imperium Litewska dominacja w Europie środkowo-wschodniej 1295-1345

W latach 1250-1795 Litwa zajmowała rozległy obszar wschodniej i środkowej Europy. Do 1387 roku był to kraj pogański. Głównym tematem niniejszej książki jest sposób, w jaki to wielkie państwo prowadziło ekspansję, broniło się przed krzyżowcami z Europy Zachodniej i odgrywało znaczącą rolę w życiu Europy.
Kształtowanie się pogańskiej Litwy zostało ukazane na tle kryzysów politycznych i religijnych w czternastowiecznym Bizancjum i świecie katolickim. Podjęto próbę pokazania, w jaki sposób Litwini wykorzystywali swoją pozycję na pograniczu handlowym, wyznaniowym i kolonialnym do utrzymania i rozszerzania swoich posiadłości w obliczu oporu ze strony Polaków, Krzyżaków i Rusinów. Zakwestionowano złudne wyobrażenie „epoki wiary” jako „epoki totalitarnej, chrześcijańskiej Europy”.
Tematyka książki ma związek z ekspansją Kościoła i cesarstwa między IX a XI wiekiem. Pojawienie się nowych elit rządzących w XIV wieku, zjawisko znane francuskim i angielskim historykom, ma swoje odzwierciedlenie w Czechach, Polsce, na Rusi i Litwie, chociaż czynniki centralizacyjne były bardzo słabe, co było jednym ze źródeł siły późniejszej polsko-litewskiej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wykorzystano źródła z całej Europy, od Irlandii i Hiszpanii po Kaukaz. Przeanalizowano przydatność „literackich”, „mitologicznych” kronik. Konieczne okazało się również wykorzystanie źródeł niepisanych. Brak obszernej dokumentacji litewskiej sprawia, że trzeba się skoncentrować na wszystkich aspektach spraw międzynarodowych: zachodnie opracowania zazwyczaj nie spełniają tego postulatu.

---