Dzieło Gogola niezwykle kunsztownie maluje odpychający obraz rosyjskiego społeczeństwa i ustroju. Pisarz oskarżony przez niektórych o szkalowanie i zdradę własnego narodu, popadł w rozterki duchowe i depresję. Swoje przemyślenia wyraził w tekstach, z których zachowały się tylko fragmenty. Zostały one dołączone jako drugi tom do obecnego wydania „Martwych dusz”.