Monografia stanowi oryginalne opracowanie charakteryzujące się wysokim poziomem merytorycznym. Jakkolwiek trudno byłoby twierdzić, że badana tematyka nie jest obecna w nauce polskiej, to zaprezentowane podejście badawcze ma niewątpliwy walor nowatorstwa. Autorzy bowiem, po stworzeniu solidnej podstawy metodologicznej i ustaleniu adekwatnego aparatu pojęciowego, przeprowadzili dogłębną analizę dokumentów konstytuujących rzeczywistość prawno-polityczną Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. Tu warto podkreślić warsztatowe znawstwo i wysoki kunszt badawczy w korzystaniu z metody instytucjonalno-prawnej. (...) Wśród głównych spostrzeżeń należy podkreślić uwagę o rosnącej roli elementów kooperacyjnych w reżimach międzynarodowych – przede wszystkim w Unii Europejskiej i Radzie Europy. Interesującym stwierdzeniem jest, iż kooperacja i poziom międzynarodowy szczególnie dobrze sprawdzają się w domenie zagrożeń i wyzwań poza- i quasi-militarnych. Tym bardziej że – jak przekonują Autorzy – sfera stricte militarna (obronna) nadal jest postrzegana jako autonomiczna i w znacznej mierze wyłączna kompetencja państw narodowych. (…) Do jednych z bardziej odważnych tez monografii należy zaliczyć stwierdzenie, iż ponadnarodowa skala zjawisk o charakterze wyzwań i zagrożeń w wielu wypadkach istotnie wykracza poza możliwości pojedynczych państw, wymuszając konieczność intensyfikacji wysiłków kooperacyjnych z instytucjonalizacją tychże włącznie. Autorzy uznają, że procesy integracyjne w zakresie bezpieczeństwa – przede wszystkim w wymiarze poza- i quasi-militarnym – będą ulegać pogłębieniu. Trudno nie zgodzić się z takim rozumowaniem, zwłaszcza że zostało ono poparte przekonującą argumentacją i materiałem uzasadniającym.


dr hab. Jacek Reginia-Zacharski

prof. Uniwersytetu Łódzkiego