Niniejsza książka jest uporządkowanym i uzupełnionym zbiorem artykułów, które w większości ukazały się w latach 2012–2014 w dwóch cyklach pt. Szkice rosyjskie i Szkice polsko-rosyjskie. Teksty te poddano wspólnej redakcji, a niekiedy rozszerzono. Całość stanowi zbiór refleksji na temat stosunku naszego do Rosji i Związku Radzieckiego, roli Polaków w jego historii oraz obecności Rosji w naszej historii. Praca nie jest książką historyczną, lecz oczywiście nawiązuje do bliższej i dalszej przeszłości...