Zmiana kulturowa, za sprawą której utwory literackie niegdyś będące w szerokim obiegu i pisarze niegdyś wysoko cenieni przesuwają się w strefę społecznej niepamięci, jest dla historyków literatury prawdziwym wyzwaniem. Historia literatury musi, w miarę możliwości, powstrzymywać i ograniczać ten proces zapominania. Społeczne zadanie badacza jest więc podobne do zadań stojących przed konserwatorem zabytków. Obaj mają na celu utrwalenie wybranych obiektów dziedzictwa przeszłości – przystosowanie tych obiektów do współczesnego kontekstu kulturowego oraz ich wtórną funkcjonalizację. Takie jest też zadanie naukowego edytorstwa literatury, które przypomina dzieła zapomniane – w wydaniach zmodernizowanych, a zarazem przygotowanych z filologiczną pieczołowitością i opatrzonych wstępami przybliżającymi ich znaczenie współczesnym czytelnikom.

Niniejszy tom składa się z dwóch części. Pierwszą z nich tworzy zbiór studiów poświęconych różnym zjawiskom literackim rozwijającym się liniowo i ewolucyjnie w stuleciu obejmującym w Polsce epoki oświecenia i romantyzmu. Druga część książki obejmuje studia i szkice podejmujące refleksję nad metodami współczesnego edytorstwa naukowego oraz nad różnymi wzorami strategii w zakresie reedycji klasyki i literatury dawnej w Polsce i w niektórych innych krajach. Jako zapis doświadczeń i hipotez towarzyszących realizacji konkretnych prac edytorskich teksty te są też zaproszeniem do dyskusji nad nowymi perspektywami badań historycznoliterackich.