Tom niniejszy zrodził się z przekonania, że aktualny stan wiedzy o oświeceniu i romantyzmie zarówno zachęca do podjęcia nowych kwestii z obszaru kulturalnego i kulturowego kontekstu literatury, jak też skłania do powrotu do spraw, które dawno już przestały razić jako białe plamy na mapie potrzeb badawczych. Gromadzi on prace o lepiej rozpoznanych środowiskach kulturotwórczych, ogniskach elitarnej kultury towarzyskiej i ciągłej działalności twórczej (dwór królewski, i arystokratyczny, salon), ale też o środowiskach rozwijających aktywność raczej nie profesjonalną, lecz amatorską lub popularyzatorską, aktywność niesystematyczną, rozproszoną, lepiej może służącą rozwijaniu zdolności recepcyjnych niż tworzeniu wysokich wartości sztuki i intelektu. Jedne i drugie są niezastąpione; ani jednych, ani drugich nie może braknąć w obrazie kultury polskiej XIX wieku.

Ze „Wstępu”