Przestrzeń turystyczna cmentarzy Wstęp do tanatoturystyki

Zjawisko turystyki nierozerwalnie związane jest z człowiekiem, który zmieniając swoje miejsce pobytu i przemieszczając się kreuje przestrzeń, nazywaną szerzej przestrzenią turystyczną. Na przełomie XVIII i XIX wieku rodząca się turystyka odkrywała walory kulturowe minionego i ówczesnego świata. W tym zakresie w XIX wieku pojawiło się zainteresowanie turystyczno-poznawcze „przestrzeniami śmierci”, w tym cmentarzami. Turysta drugiej połowy XX i początku XXI wieku dociera często do obiektów i miejsc związanych ze śmiercią, kierując się przy tym wieloma motywami wynikającymi z zainteresowania historią, kulturą i religią. W XX wieku pojawił się jednak jeszcze jeden motyw, ściśle związany z potrzebą doświadczenia emocji poprzez doznanie uczucia strachu, przerażenia, fikcyjnej śmierci. Tak rozumiane podróże turystyczne zostały określone w literaturze zagranicznej jako dark tourism i thanatourism (tanatoturystyka). Cmentarz stał się istotnym celem wycieczek turystyczno-krajoznawczych, a dla części społeczeństwa również miejscem spędzania wolnego czasu.

Cmentarz nie był dotąd w Polsce przedmiotem studiów geograficznych, w których ujmowany byłby w sposób kompleksowy w zakresie proponowanym przez autora. W związku z rosnącym w Polsce zainteresowaniem cmentarzami podjęto próbę zbadania roli i rangi cmentarzy w kontekście zainteresowań turystycznych i rekreacyjnych. Istotą badań było również sprawdzenie, na ile cmentarze mogą kształtować przestrzeń turystyczną, która jest wyrazem różnorodnej aktywności turystycznej człowieka w przestrzeni geograficznej.

Autor, będący geografem turyzmu, przedstawia w książce rys historyczny percepcji śmierci w kulturze Zachodu, analizuje miejsce cmentarzy w przestrzeni geograficznej i turystycznej, charakteryzuje i analizuje przestrzeń sepulkralną jako przestrzeń historyczno-krajoznawczą. W książce opisana została przestrzeń sepulkralna Polski wraz z próba inwentaryzacji krajoznawczej zabytkowych cmentarzy i innych obiektów sepulkralnych. Autor podjął próbę klasyfikacji krajoznawczej cmentarzy, analizy motywów ruchu turystycznego w przestrzeni sepulkralnej (tanatoturystyki) i związanych z tym konsekwencji. Zwraca również uwagę na znaczenie funkcji turystycznej przestrzeni sepulkralnej w kształtowaniu produktu turystycznego.

Książka zawiera dane statystyczne, diagramy, mapy, zdjęcia. Badania poparte są opisem metodologii wieloma przykładami i przeglądem literatury zagranicznej. Książka skierowana jest do szerokiej grupy czytelników zainteresowanych znaczeniem cmentarzy i innych obiektów sepulkralnych w przestrzeni turystycznej.