Hrabia Leon Rzewuski to z pewnością "postać kontrowersyjna". Przez wielu uznawany za "chrześcijańskiego socjalistę", przez część badaczy przeciwstawiany jest Henrykowi, dalekiemu kuzynowi, a nie bratu, znajdowanemu w roli apologety staroszlacheckiej, sarmackiej przeszłości, w tym przeciwnika Konstytucji 3 maja, który pragnął związać Polaków odciętych od przeszłości z nią właśnie, by odzyskać ich wielkość przez opowiedzenie się przeciwko rewolucji nawet kosztem rezygnacji z rychło mogacych zostać spełnionymi aspiracji niepodległościowych, z czym Leon miał się nie zgadzać, uznając "Polskę historyczną" za minioną i przebrzmiałą, a licząc na "Polskę ludową", opartą na chłopstwie, które narodowo jeszcze się nie określiło.

Fragment