Mieczysław Jastrun: pamięć i milczenie

Wydobyte z rękopisów i zgromadzone w tej książce pamiętniki Mieczysława Jastruna (1903-1983) obejmują okres jego życia od dzieciństwa w małopolskim miasteczku do września 1944 roku. Obszerniejsze partie przywołują ucieczkę przed Niemcami we wrześniu 1939 roku, pobyt we Lwowie za „pierwszych sowietów” i naznaczone ciągłym zagrożeniem życie w okupowanej Warszawie. Osobne miejsce zajmuje zbiór epizodów, zatytułowany „Raje dzieciństwa”, a obok tych większych całości – wątek krakowski, najbliższy sercu pisarza. Są to relacje nieporównane. Zapis poety wykracza swoim znaczeniem poza przekaz czysto informacyjny, jest świadectwem dramatycznej gry z pamięcią i szukania wyrazu dla powracających nieustannie obrazów i doznań – nade wszystko zaś jedynym o tym stopniu szczerości autoportretem człowieka, który nie godząc się z niezrozumieniem, widzi sens swojej egzystencji w istnieniu osobnym, z dala od doraźnego zgiełku i w przymierzu z głębokimi nurtami kultury. Reakcja takiej osobowości na wdzierający się zewsząd ryk XX-wiecznego świata, na twarze okrucieństwa i nienawiści, jest dokumentem przejmującym.