Porta Latina novissima Język łaciński i kultura antyczna Szkoła ponadpodstawowa

"Porta Latina novissima" składa się z 2 części:
I. Podręcznik do języka łacińskiego i kultury antycznej
II. Preparacje, komentarze i ćwiczenia

Obie części zawierają 35 jednostek metodycznych – Lectiones. W zakres każdej jednostki wchodzą:
A. Varia – luźne zdania wprowadzające nowy materiał gramatyczny;
B. Tekst ciągły preparowany lub oryginalny zawierający różne treści kulturowe i utrwalający materiał językowy;
C. Teksty w języku polskim dotyczące kultury i cywilizacji antycznej oraz dziedzictwa europejskiego jako komentarz rzeczowy do tekstów łacińskich;
D. Dicta, proverbia, sententiae (zwroty, przysłowia, sentencje) – oryginalne przysłowia, sentencje i zwroty potoczne, które zadomowiły się w języku polskim. Są to w większości sentencje antyczne, które rozpowszechniły się w literaturze europejskiej i dzisiaj również mogą stanowić wyposażenie kulturowe współczesnego Polaka i Europejczyka;
E. Ars poetica aut quod libet (sztuka poetycka albo co kto lubi) – poezja łacińska od starożytności do średniowiecza, inskrypcje (napisy) i zagadki. Jest to wprowadzenie do poezji starożytnej i wstępna nauka wersyfikacji łacińskiej.

W lekcjach Xa, XXa i XXXa zamieszczone zostały teksty łaciny mówionej tematycznie związane z życiem współczesnym. Mogą one zainteresować i zachęcić uczniów do szukania innych źródeł łaciny jako języka prostej komunikacji, zwłaszcza w sieci internetowej. Do tych trzech lekcji dodano również carmina, czyli pieśni i piosenki, których melodie są często powszechnie znane.
Lekcje Xb, XXb, XXXb w języku polskim zapoznają uczniów ze sportem, teatrem w Grecji i Rzymie oraz z grecką medycyną.
Lekcje I-XXXII obejmują cały podstawowy materiał gramatyczny.
Lekcje XXXIII-XXXV służą utrwaleniu materiału.

W dalszej części podręcznika (po Lectio XXXV) znajduje się wybór tekstów łacińskich autorów od starożytności po współczesność. Dzięki tym tekstom można lepiej poznać kulturę antyczną, głębiej wniknąć w dzieje myśli europejskiej, można też odnaleźć własną tożsamość jako człowieka zakorzenionego w konkretnej rzeczywistości kulturalnej i cywilizacyjnej.
Następny rozdział to Carmina medii aevi transferenda et translata. Są tu przykłady średniowiecznej liryki religijnej (Stabat Mater, Dies irae) oraz świeckiej poezji lirycznej (Carmina Burana) wraz z przekładami. Są to parafrazy i przekłady uczniów klas licealnych, które mogą zachęcić innych do własnej twórczości translatorskiej i poetyckiej.
Dalej znajduje się zbiór przysłów, sentencji i zwrotów z tłumaczeniem i komentarzem rzeczowym przy trudniejszych zwrotach. Jest też coś ciekawego dla przyszłych prawników: Paroemiae – sentencje prawnicze – zasady prawa rzymskiego, na których opiera się kodeks prawa cywilnego w każdym państwie demokratycznym.
Index auctorum (wykaz autorów tekstów i sentencji), ma na celu przybliżyć uczniowi sylwetki pisarzy antycznych oraz polsko-łacińskich (pisarzy polskich piszących po łacinie).
Słowniki alfabetyczne: polsko-łąciński (umożliwia tłumaczenie występujących w ćwiczeniach zdań z języka polskiego na język łaciński) i słownik łacińsko-polski.

II część: Porta Latina novissima. Preparacje, komentarze, ćwiczenia zawierają:
notę o autorze tekstu (B) i dziele, z którego zaczerpnięty jest fragment;
słownictwo w kolejności jego występowania do części A, B i D. Bezpośrednio przy słówkach łacińskich podane zostały znane już uczniowi synonimy oraz zapożyczenia w języku polskim. Na końcu preparacji do każdej lekcji zebrane zostały zapożyczenia w języku angielskim, niemieckim i francuskim. Taki wykaz zapożyczeń pokazuje, o ile łatwiej przyswaja się słowa w językach nowożytnych, poznawszy ich źródłosłów łaciński
objaśnienia zagadnień gramatycznych wprowadzonych w danej jednostce tematycznej – Lectio;
różnorodne ćwiczenia do każdej jednostki lekcyjnej, które mogą stanowić materiał do ćwiczeń podczas lekcji lub w domu;
zadania z kultury grecko-rzymskiej i opartej na niej tradycji europejskiej (od lekcji VI). Są one powiązane z tematami, z jakimi uczeń zetknie się na lekcjach języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, filozofii, religii i innych przedmiotach. Zadania te mają na celu kształcenie wypowiedzi pisemnej, z myślą o wyrobieniu i podniesieniu kultury słowa, ważnej nie tylko podczas egzaminu maturalnego;
komentarze do wyboru tekstów łacińskich (Ex auctorum Latinorum libris; Carmina medii aevi transferenda et translata);
tabele form deklinacyjnych i koniugacyjnych.