Działalność publiczna biskupa włocławskiego Andrzeja Zebrzydowskiego w latach 1546-1551 w świetle jego korespondencji

Pięć lat spędzonych przez Andrzeja Zebrzydowskiego (1496-1560) na stolicy biskupiej we Włocławku stanowiło w jego życiu okres kluczowy. Czas ten, przypadający na przełomowy w dziejach XVI-wiecznej Rzeczypospolitej moment zmiany na tronie po śmierci Zygmunta I, okazał się prawdziwym sprawdzianem umiejętności i talentów politycznych ordynariusza włocławskiego. Podejmowane wówczas działania zadecydować miały o dalszych losach hierarchy i jego miejscu na scenie politycznej za panowania ostatniego Jagiellona. Taktyczna i podjęta we właściwym momencie decyzja o porzuceniu stronnictwa dotychczasowej protektorki królowej Bony i dołączeniu do przeciwnego jej obozu Zygmunta Augusta pozwoliła Zebrzydowskiemu umocnić pozycję, którą zajmował na scenie politycznej Królestwa. Uważne prześledzenie wypadków, które poprzedziły królewską nominację, oraz tych, które wydarzyły się w jej następstwie, aż do momentu objęcia przez Zebrzydowskiego diecezji krakowskiej, pozwala na wydobycie i naświetlenie nie tylko mechanizmów rządzących rozwojem jego kariery, ale również typowych elementów innych karier dostojniczych w Koronie połowy XVI w.