Na przestrzeni dziejów można wyłonić wielu polityków i reformatorów, którzy odegrali istotną rolę w kształtowaniu się polskich finansów i bankowości. Wybór poszczególnych postaci jest subiektywny, ale nieprzypadkowy. Przedmiotem analizy są osoby związane z polityką państwową w makro- lub mikroskali i zarazem realizujące własne projekty reform ekonomicznych. Pieniądz ma szczególne oddziaływanie na moralność człowieka. Chciałbym przedstawić także jego wpływ na etykę poszczególnych kreatorów oraz reakcję elit i poszczególnych grup społeczeństwa na ich reformy i rzekomy fiskalizm. W tym tomie przedstawione zostały dokonania czterech wybitnych reformatorów: Stanisława Staszica, Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, ks. Piotra Wawrzyniaka i Franciszka Stefczyka. Ich działania przypadły na okres zaborów. S. Staszic rozpoczął wprawdzie działalność publiczną jeszcze w Polsce niepodległej, ale dotyczyła ona głównie badań naukowych i publicystyki.