Samoświadomość cielesna w perspektywie rozwojowej

Książka stanowi głos we współczesnej debacie na temat czynników wpływających na samoświadomość w perspektywie rozwojowej. Autorka analizuje dwa konkurujące ze sobą poglądy związane z podstawową formą samoświadomości, podkreślające znaczenie doświadczenia własnego ciała oraz doświadczenia relacji społecznych. O ile samoświadomość związana z ciałem zwykle jest definiowana jako wrodzona, o tyle samoświadomość wymagającą kontekstu społecznego traktuje się jako nabywaną wraz ze zdolnością do posługiwania się pojęciami, w tym pojęciem „ja”. Autorka argumentuje, że najwcześniejszą rozwojowo postacią samoświadomości jest samoświadomość cielesna. Jednocześnie pokazuje, że nie ma ona charakteru wrodzonego, ale kształtuje się w ścisłej relacji ze świadomością drugiej osoby, doświadczanej przez jej cielesność. Takie ujęcie problemu znosi pozorną opozycję pomiędzy cielesnymi a intersubiektywnymi czynnikami w kształtowaniu samoświadomości oraz pozwala na bogatsze zdefiniowanie samoświadomości cielesnej i intersubiektywności. Samoświadomość cielesna wykracza poza sensomotoryczne doświadczenie własnego ciała, a doświadczenie innych nie jest rozumiane wyłącznie w kategorii „spotkania umysłów”, czyli zdolności do czytania innych umysłów. Obejmuje bowiem także „spotkanie ciał” – nawiązywanie bliskich relacji opartych na zaangażowaniu emocjonalnym i podzielaniu doświadczenia ciała. Książka ma profil filozoficzny, ale stanowi również źródło wiedzy na temat najnowszych badań dotyczących samoświadomości cielesnej prowadzonych w obszarze psychologii rozwojowej i neuronauk. Autorka zwraca przy tym uwagę na wyzwania związane z próbą interdyscyplinarnego przedstawienia procesu kształtowania się samoświadomości cielesnej.

---