Książka Narodziny romantyzmu w Polsce i na świecie gromadzi teksty przedstawione na IV Sympozjum im. Zofii Trojanowiczowej, w dwusetną rocznicę opublikowania Ballad i romansów Adama Mickiewicza. Autorzy tekstów przyglądają się dynamice wyłaniania się romantyzmu nie tylko w Polsce, lecz także w Europie i poza nią. Interesuje ich wielość kontekstów i dyskursów, w które był uwikłany od samego początku istnienia. Proponują namysł nie tyle nad „przełomem” romantycznym czy „pierwiosnkami romantyzmu”, ale nad różnymi początkami samego romantyzmu i zjawiskami, które mu towarzyszyły, takimi jak m.in. przemiany paradygmatu pamięci kulturowej, zmiany w modelu komunikacyjnym i typach edukacji, rola przekładu literackiego. Interesuje ich proces narodzin i kształtowania się romantyzmu (a także jego powtórnych narodzin) związany z poszczególnymi miejscami (np. Wilnem) i instytucjami. Przypominają zarówno wielkie debiuty literackie i genialne dzieła literackie, jak i szeroko rozumiane środowiska twórcze, które przyczyniały się do formułowania nowych pomysłów i koncepcji.

Książka poświęcona narodzinom romantyzmu otwiera szerokie możliwości: zachęca do ujęć interdyscyplinarnych i refleksji prowadzonej w rozmaitych kluczach metodologicznych. Szczególnie istotna jest tu perspektywa komparatystyczna w obserwacji narodzin romantyzmów narodowych w Europie (z uwzględnieniem romantyzmów mniej przywoływanych w polonistycznej refleksji) i Nowym Świecie (romantyzm amerykański).