Związki chorwacko-polskie w latach 1918-1965

Tematem niniejszej publikacji są sylwetki najwybitniejszych Chorwatów, którzy żyli lub przebywali w Polsce na początku i w połowie XX wieku. Opis wydarzeń politycznych uzupełniają przedstawione tu stosunki dyplomatyczne między Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców/Królestwem Jugosławii i najważniejsze porozumienia międzynarodowe. Autor wymienia Chorwatów, których wysiłek i działalność przyczyniły się do połączenia obu narodów w sensie literackim i społecznym, a w pewnym stopniu także politycznym oraz ekonomicznym. Największą uwagę poświęcono życiu i działalności Julijego Benešicia, Miroslava Krležy, Ivo Andricia i Vilima Frančicia, ze szczególnym uwzględnieniem ich osobistych powiązań z Polakami, polskim językiem i kulturą polską.

Dr Josip Jagodar, urodzony 15 sierpnia 1991 roku w Slavonskim Brodzie. Absolwent Wydziału Filozoficznego w Rijece i Wydziału Studiów Chorwackich w Zagrzebiu. W ramach pracy naukowej wielokrotnie bywał w Polsce, uczestnicząc w różnych programach i stypendiach. Lektor języka chorwackiego. Pomysłodawca i redaktor dwóch numerów czasopisma „ŠtoRIje” (2014 i 2015) oraz redaktor czasopisma „Klepsidra” (2015 i 2016). Organizator wielu międzynarodowych konferencji i sympozjów na Wydziale Filozoficznym w Rijece i Wydziale Pedagogicznym w Slavonskim Brodzie. Obecnie nauczyciel języka chorwackiego w Szkole Podstawowej im. dr Stjepana oraz asystent na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu im. Josipa Juraja Strossmayera w Osijeku. Do tej pory ukazały się cztery jego książki: Povijest dobrovoljnog vatrogasnog Slavonski Kobaš (2012), Leksikon slavonske narodne medicine Brodskog Posavlja (praca zbiorowa, 2017), Lovstvo u Slavonskom Kobašu (2019) i Kultura pamćenja Slavonskoga Kobaša u povijesno-jezičnom kontekstu (razem z dr hab. Eminą Berbić Kolar, 2020), a także zostały opublikowane liczne artykuły w czasopismach naukowych i rozdziały w zbiorach prac. Bada i publikuje prace z zakresu historii, języka, dialektologii, literatury, etnologii, folkloru i metodyki.

Od autora przedmowy
27 września 2021 roku w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie odbyła się polsko-chorwacka konferencja pt. „Vilim Frančić – Chorwat i Polak w jednej osobie – w 125. rocznicę jego urodzin” pod zaszczytnym patronatem Konsulatu Republiki Chorwacji w Krakowie. Przypomniano sylwetkę i dokonania postaci, która miała zasługi w rozwijaniu więzi przyjaźni między obydwoma słowiańskimi narodami. O nim i jemu podobnych – zasłużonych na tym polu Chorwatach – opowiada niniejsza monografia autorstwa dra Josipa Jagodara, obejmująca okres sześćdziesięciu lat ubiegłego wieku, kiedy to rodziła się, po latach niebytu w XIX wieku, państwowość jugosłowiańska i polska. Rozwijającą się współpracę przerwała brutalnie II wojna światowa, na początku której Jugosławia przygarnęła wielu uchodźców z Polski, przybywających na jej terytorium przez Rumunię i Węgry.
Prezentowana książka jest pierwszym tak wnikliwie i kompleksowo zebranym zapisem przedmiotowych powiązań polsko-chorwackich, stworzonym na podstawie głębokiej analizy źródeł, których cenne zestawienie podano w zakończeniu. Publikacja może zainteresować nie tylko specjalistów – filologów słowiańskich i historyków, ale także innych czytelników szukających informacji o pięknej Chorwacji i zamieszkującym ją bliskim Polakom narodzie.

Prof. dr hab. inż. Marek T. Piekarczyk