Zapiski

Wśród rękopisów Witolda Lutosławskiego przechowywanych obecnie w Archiwum Fundacji Paula Sachera w Bazylei znajduje się dokument o szczególnym znaczeniu. Jest to zeszyt z zapiskami kompozytora, rozpoczęty prawdopodobnie na przełomie lat 40. i 50. jako szkicownik projektowanych utworów.

Waga tego dokumentu polega na tym, iż z czasem Lutosławski zaczął notować w nim myśli towarzyszące poszukiwaniom własnego języka dźwiękowego, który znalazł pełny wyraz w Grach weneckich (1960-61, a następnie w Kwartecie smyczkowym (1964) i II Symfonii (1965-67). Zapiski stały się w ten sposób jedynym w swoim rodzaju świadectwem dojrzewania warsztatowych koncepcji kompozytora, które otworzyły pod koniec lat 50. niezwykle ważny etap jego drogi twórczej, naznaczonej poszukiwaniami harmoniki 12-tonowej i oryginalną koncepcją aleatoryzmu kontrolowanego.

Znaczenie Zapisków nie ogranicza się jednak tylko do sfery warsztatu i techniki kompozytorskiej, bowiem ukazują one również przemyślenia Lutosławskiego związane z sytuacją współczesnej kultury. Określając z biegiem lat swe postawy wobec otaczających go zjawisk i kierunków w nowej muzyce, dalekie wszakże od kategorycznych sądów i ocen, zarysował Lutosławski w Zapiskach cenny obraz swej świadomości artystycznej, który pozwala zrozumieć go pełniej nie tylko jako twórcę, ale również jako człowieka.