Rocznik Historii Sztuki tom XXXIV

Fotografia, jako obraz odwołujący się do potocznego, wzrokowego postrzegania świata, może się wydawać w swojej konstrukcji czymś oczywistym. Jednakże wyjaśnienie znaczeń fotografii nie jest wcale łatwe, tak jak niełatwe jest analizowanie jej związków z czasem, które zresztą też wydają się nam naturalne. Jak to ujął Roland Barthes, fotografia „z natury jest oczywistością, a oczywistość jest właśnie tym, co nie chce być rozłożone"1.
Fotografie ujawniają związki z czasem w różny sposób i często tylko pośrednio. Jest zaskakujące, że wiele definicji fotografii właściwie pomija pojęcie czasu przy określaniu właściwości tego typu obrazów. Z kolei niemal każdy tekst interpretujący fotografie w jakiś sposób wiąże je z kategorią czasu, zazwyczaj jednak tylko w pewnym wybranym aspekcie. Literatura dotycząca takich relacji jest więc ogromna, jednak niewiele istnieje prób ich syntetycznego ujęcia. W tym tekście staram się zarysować całą skalę możliwych związków fotografii z kategorią czasu, opierając się na najważniejszych przykładach oraz poglądach teoretyków sztuki i artystów.