Gdyby książka ta była obrazem, na pierwszym planie widniałby Czesław Miłosz z groźnym i ponurym pejzażem drugiej wojny światowej w tle. Obramowanie tego obrazu byłoby jednak całkiem współczesne, może nawet z ostatniej chwili, bo wojna jest teraz w samym centrum polskiej polityki historycznej. Poglądy i czyny Miłosza wprowadzają nas w tematy codziennie dyskutowane w mediach, widoczne na miejskich graffiti i na bluzach kibiców sportowych. Inna była historia drugiej wojny światowej w podręcznikach lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku niż ta, której dzisiaj uczy szkoła. Niemal na naszych oczach zmieniają się jej bohaterowie i ofiary. Konflikt dotyczący przeszłości toczy się coraz ostrzej. Mówiąc słowami Mirona Białoszewskiego, historia narasta.
Irena Grudzinska-Gross