Trzeci tom "Dziejów Uniwersytetu Warszawskiego" obejmuje okres od zakończenia II wojny światowej w 1945 r. aż do współczesności. Autorzy, oprócz syntetycznej prezentacji dziejów instytucji, kreślą też plastyczne portrety społeczności pracowników i studentów UW oraz – co szczególnie istotne, zważywszy na dramatyzm losów Polski w ostatnich dwóch stuleciach – opowiadają historię stosunków uczelni z władzami politycznymi.

W latach 1945-1989, podobnie jak w dwudziestoleciu międzywojennym, Uniwersytet Warszawski zajmował niezwykle ważne miejsce na mapie skomplikowanych relacji łączących środowiska naukowe, młodzież akademicką i władze państwowe – tym razem podporządkowane rządzącej partii komunistycznej. Rozgrywające się tu wydarzenia miały nierzadko niezwykle istotne znaczenie dla sytuacji w całym kraju, by wymienić chociażby brutalnie stłumione w marcu 1968 r. protesty studenckie czy formowanie się opozycji demokratycznej. Oblicze uczelni zmieniało się też, co autorzy starali się ukazać, wraz z dokonującymi się przemianami społecznymi. "Dzieje" kończy rozdział poświęcony uniwersytetowi w okresie po upadku systemu komunistycznego w 1989 r. Mimo iż lata te dzieli od współczesności stosunkowo niewielki dystans, zdecydowano się je uwzględnić, dochodząc do wniosku, iż bez najważniejszych faktów na temat ostatniego ćwierćwiecza historii uczelni obraz jej dziejów byłby dalece niepełny.

Trzy bogato ilustrowane tomy "Dziejów Uniwersytetu Warszawskiego" to pierwsza od blisko 40 lat próba całościowego przedstawienia historii UW obejmująca dzieje uczelni od momentu powstania do czasów współczesnych.