Zarząd komisaryczny stanowi zaledwie jeden z elementów sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym, jednak jego specyfika, polegająca na władczym ingerowaniu władzy państwowej w sprawy lokalne sprawia, że instytucja komisaryczności stanowi interesujący przedmiot badań zarówno dla historyka prawa, jak i politologa. Częstotliwość wykorzystywania zarządu komisarycznego w samorządzie terytorialnym międzywojennej Polski pozwalała domniemywać, że wprowadzenie tej instytucji nie wynikało z racjonalnych przesłanek, lecz z samowoli aparatu administracji państwowej, kierowanego politycznymi pobudkami.
W pracy podjęto się zadania odnalezienia genezy komisaryczności w polskim ustawodawstwie oraz wskazania kierunku jej ewolucji nie tylko na podstawie aktów prawnych, ale także opinii doktryny prawa. Powszechnie funkcjonujący zarzut wobec władz rządowych o wykorzystywanie instytucji nadzoru, a w tym również zarządu komisarycznego, jako instrumentu do przejęcia władzy w jednostkach samorządu terytorialnego, skłoniło do udowodnienia tej tezy. W tym celu posłużyło przeanalizowanie świadczących o tym przykładów, ze zwróceniem szczególnej uwagi na specyficzne uwarunkowania każdego z nich okres wprowadzenia zarządu komisarycznego, wykorzystaną argumentację i podstawy prawne do rozwiązania organów ustrojowych, a także sytuację polityczną, społeczną oraz gospodarczą nadzorowanego podmiotu.
W pracy wykorzystano opisy funkcjonowania samorządów dużych miast wydzielonych z powiatu, będących jednocześnie odrębnymi powiatami miejskimi dla celów administracji ogólnej, które stanowiły najbardziej charakterystyczne przykłady ustanowienia zarządu komisarycznego w okresie międzywojennym, szeroko komentowane przez zainteresowanych tą instytucją prawną. Na 14 wielkich miast, aż 12 doświadczyło wykorzystania przez władzę nadzorczą uprawnień, umożliwiających wprowadzenie mianowanego komisarza rządowego do ich samorządów. W dwóch kolejnych miastach Chorzowie i Katowicach, ograniczono się do ustanowienia komisarycznej Rady Miejskiej, co oznacza, że żadne z dużych miast Polski nie obroniło się przed władczą ingerencją organów nadzorczych. Był to efekt rosnącej polityzacji prawa, wynikającej ze zmiany ideologii państwowej po zamachu majowym, która prowadziła do wzmocnienia pozycji administracji państwowej względem podległych podmiotów i traktowania jej przez polityków jako narzędzia do osiągania partykularnych celów.
Informacja dotycząca wprowadzenia produktu do obrotu:
Ten produkt został wprowadzony na rynek przed 13 grudnia 2024 r. zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (Dyrektywą o ogólnym bezpieczeństwie produktów). W związku z tym może on być nadal sprzedawany bez konieczności dostosowania do nowych wymogów wynikających z Rozporządzenia o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Produkt zachowuje pełną legalność w obrocie, a jego jakość i bezpieczeństwo pozostają zgodne z obowiązującymi wcześniej standardami.
Information regarding product placement on the market:
This product was placed on the market before December 13, 2024, in accordance with the applicable regulations at the time (the General Product Safety Directive). As a result, it can continue to be sold without needing to meet the new requirements introduced by the General Product Safety Regulation (GPSR). The product remains fully compliant with all previously valid legal standards, ensuring its continued quality and safety.