Początek drugiej połowy XIX wieku. Królestwo Polskie; wciąż sielskie, spokojne i szlacheckie Mazowsze.
On – Ksawery Wymysłowski – młody, przystojny, dobrze wychowany ziemianin, dumny autor „kodeksu małżeńskiego”, szukający kandydatki na żonę. Ona – Ksawera Padlewska – śliczna, urocza i zaradna gospodyni. A także – Kamila z Dębia – wszystkich zachwycająca i... odtrącająca.
A pomiędzy nimi: niezgodni i nieroztropni rodzice; tragiczna przeszłość niszcząca radość i szczęście; a co gorsze – trudne, nieraz dramatyczne wybory.
Korzeniowski przedstawia w tym ponadczasowym, pouczającym i barwnym moralitecie problemy małżeńskie oczami tych, którzy są już po ślubie, jak i niedojrzałe opinie o płci przeciwnej głoszone wzajemnie przez tych, którzy z chęcią, choć i obawą pragną się ze sobą na zawsze związać.??