Już w pierwszym rozdziale Autor pisze o potrzebie prowadzenia badań metateoretycznych i porównawczych wskazując jak wiele wiąże się z tym problemów. Przedstawienie współczesnych teorii i nurtów wychowania rozpoczęte zostało od zaprezentowania dokonań śp. profesora Karola Kotłowskiego, który uczył konfrontowania współczesności z tradycją bez imperatywu zaprzeczania wnoszonym przez alternatywne podejścia do istoty wychowania i kształcenia.

W podręczniku znajdziemy obszerne omówienia m.in. pedagogiki filozoficznej, chrześcijańskiej pedagogiki personalno-egzystencjalnej, pedagogik: społeczno-personalistycznej, serca, miłości, Gestalt, autorytarnej, niedyrektywnej, radykalnego humanizmu, emancypacyjnej, międzykulturowej, analityczno-krytycznej, ponowoczesności. Każdą teorię wychowania poprzedza biogram prekursora danej myśli naukowej.