Obok elity wywodzącej się z dawnego rycerstwa żyją na Mazowszu bardzo liczna, sięgająca nawet 20% ludności, drobna, zagrodowa i bezkmieca, za to silnie rozrodzona i pod względem majątkowym nie różniąca się często od chłopstwa, szlachta. Z szerszej wspólnoty rodowo-heraldycznej wyłaniają się wówczas rodziny, które od miejsc swojego pochodzenia przyjmują nazwiska. Te z nich, które wydały z siebie "ludzi wojennych", będą właśnie przedmiotem naszego zainteresowania. W wypełniających karty niniejszej książki szkicach nakreślona zostanie ich genealogia, związki rodowe i rodzinne, rola i udział w wydarzeniach politycznych i militarnych Księstwa Mazowieckiego i Królestwa Polskiego.