Program i praktyka produktywizacji Żydów polskich w działalności CKŻP

Monografia działalności Wydziału Produktywizacji CKŻP ukazuje aktywność zarówno żydowskich działaczy politycznych, jak i zwykłych ludzi w dziele uporania się z tragiczną sytuacją, w jakiej znajdowała się społeczność ocalałych po Zagładzie. Niezależnie od podziałów politycznych żydowskich przywódców i intelektualistów łączyło przekonanie, że podjęcie pracy jest kluczowym elementem w procesie przezwyciężenia przez ocalałych stanu rozpaczy i apatii, odzyskania przez nich poczucia zdolności do działania i kontrolowania swojego życia. Równocześnie praktyczne działania głównych aktorów życia politycznego Żydów w powojennej Polsce na rzecz zapewnienia ocalałym trwałego zatrudnienia ściśle wiązały się ze zróżnicowanymi koncepcjami postulowanej tożsamości żydowskiej. Autor sytuuje działalność Wydziału Produktywizacji CKŻP w szerszym kontekście żydowskiej historii intelektualnej, gdyż w epoce nowoczesnej projekt zmiany struktury zatrudnienia Żydów poprzez zwiększenie ich udziału w sektorach pracy bezpośrednio produkcyjnej (przemysłowej i rolnej) był istotnym przedmiotem sporów w kręgu żydowskiej inteligencji. Po wojnie jego praktyczna realizacja przez CKŻP była określona przede wszystkim przez zmienioną sytuację demograficzną, poczucie wykorzenienia i traumę wśród ocalałych, procesy migracyjne (masowe wyjazdy Żydów z Polski oraz przybywanie repatriantów ze Związku Radzieckiego), a także sytuację niepewności związanej z nastrojami antysemickimi i przemocą antyżydowską.

---