Problemy wsi w Polsce w latach 1956-1980 w świetle listów do władz centralnych

Publikacja odpowiada na pytanie, o jakich problemach polskiej wsi pisali jej mieszkańcy w listach kierowanych do władz centralnych PRL w latach 1956–1980. Istotą pracy jest przedstawienie wielowątkowego charakteru problemów wsi, które ukazano w tekście takimi, jakie były prezentowane w korespondencji do władz państwowych. Wybór listów na materiał źródłowy książki wynikał z przekonania, że dzięki nim można „usłyszeć głos” ludzi z okresu PRL, a także skonfrontować je z oficjalną dokumentacją powstałą w instytucjach partyjnych i państwowych.

Książka wpisuje się w nurt badań dziejów społecznych Polski Ludowej. Składa się z dwóch części podzielonych w układzie problemowo-chronologicznym.

Pierwsza część prezentuje najważniejsze aspekty zjawiska pisania listów poprzez ustalenie skali, adresatów i nadawców, przedmiotu skarg, formy i formulatury listów oraz ich rolę w mechanizmie funkcjonowania władzy. Dzięki pracochłonnej kwerendzie autorka ukazuje fenomen pisania do władzy, który umieszcza w szerszym kontekście historycznym. Warto podkreślić, że w okresie PRL Polacy napisali około 50 milionów listów, skarg, próśb, a także donosów zaadresowanych do władz partyjnych i administracji państwowej, gospodarczej oraz spółdzielczości.

Druga część pracy została poświęcona studiom nad zawartością merytoryczną owej korespondencji. W listach obywateli PRL do jej władz – jak w soczewce – odbijały się małe i duże problemy realnego socjalizmu. Poruszono w nich niemal wszystkie problemy polityczne, społeczne i gospodarcze ówczesnej Polski. Dotyczyły one wielu aspektów życia, począwszy od spraw prywatnych, niekiedy bardzo intymnych, skończywszy na opisywaniu spraw publicznych i powszechnych. Dokonana w książce analiza skupia się na problemach poruszanych najczęściej, w dłuższym okresie – tych, które można traktować jako powszechnie występujący element wiejskiej codzienności.