Piórem i buławą Działalność polityczna Lwa Sapiehy kanclerza litewskiego, wojewody wileńskiego

Lew Sapieha (1557–1633) to jeden z najwybitniejszych polityków i dyplomatów staropolskich. W ciągu jednego pokolenia stworzył potęgę swojego rodu i wprowadził Sapiehów do elit politycznych Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był zręcznym graczem politycznym, przebiegłym dyplomatą, wytrawnym i doświadczonym znawcą spraw moskiewskich, a także cierpliwym mediatorem w konfliktach wewnętrznych. Ten znany regalista błyskawicznie zrobił karierę polityczną. Przez wiele lat sprawował funkcję kanclerza litewskiego, by pod koniec życia sięgnąć po najwyższe godności państwowe. Jego nominacja na urząd wojewody wileńskiego, a następnie hetmana wielkiego litewskiego stanowiła zarówno wyraz uznania dla jego zasług, jak i dowód jego wpływowej pozycji na dworze królewskim. Można go zaliczyć do grona najbardziej aktywnych parlamentarzystów czasów Stefana Batorego i Zygmunta III. Na podkreślenie zasługują jego zabiegi o zawarcie unii brzeskiej (1596 r.) i zaangażowanie w realizację jej postanowień. Sapieha wywarł olbrzymi wpływ na kształt polityki wschodniej Rzeczypospolitej. Jako jej kreator, ale również zręczny wykonawca, starał się doprowadzić do ścisłej unii polsko-moskiewskiej. Wieloletnie wojny z Moskwą, dzięki korzystnym rozstrzygnięciom podjętym w Deulinie (1618 r.), pozwoliły Rzeczypospolitej odzyskać Smoleńszczyznę, Siewierszczyznę i Czernihowszczyznę. Do tego sukcesu przyczynił się niewątpliwie Lew Sapieha. W schyłkowym okresie swej kariery politycznej objął funkcję głównodowodzącego w wojnie ze Szwecją o Inflanty (1625–1629). Pozostał aktywny politycznie do ostatnich dni życia.