Piastowie i Rurykowice Polsko-ruskie stosunki polityczne od X do połowy XII wieku

"Monografia stanowi próbę przedstawienia "rzeczy minionych" w postaci obrazu kontaktów politycznych Piastów z Rurykowicami między X a połową XII wieku. Chodzi o to "co się rzeczywiście stało", czyli poszukiwanie odpowiedzi na tradycyjne pytania historii co było? kto? kiedy było i dlaczego? z jakim skutkiem? Jednym z celów pracy będzie obserwacja kształtowania średniowiecznej tradycji historiograficznej w Polsce i na Rusi oraz znalezienie odpowiedzi na pytanie o przyczyny rozbieżności między nimi. Rozważania wokół relacji polsko-ruskich to nie nowość i dlatego istotnym elementem narracji, w miarę możności i potrzeb, będzie wszechstronna rejestracja dyskursu historycznego oraz weryfikacja przedstawionych w ciągu lat koncepcji historiograficznych. Kontrowersyjne zagadnienia sprzyjają różnorodności, stąd obecność polemik.

Co oczywiste, nie ma dziś możliwości odtworzenia pełnego oblicza stosunków łączących władców i mieszkańców Polski i Rusi. Podstawową przyczyną jest brak wiarygodnego oświetlenia źródłowego. Często mamy do czynienia z wypełnioną mitami i legendami tradycją dynastyczną. Heroizacji postaci towarzyszą przemilczenia i przekłamania. Niekiedy tradycja bywa wzbogacana nowymi fabułami, a fakty źródłowe grzęzną pod warstwą moralizatorskich i krasomówczych popisów kronikarzy. [...] Kronikarze, niepozbawieni refleksji, poczucia posłannictwa lub zwyczajnie niezadowoleni z "ideowej" wymowy opowiadania poprzednika, reinterpretowali i przeobrażali jego wizję. W ten sposób powstawała nowa opowieść niosąca właściwe przesłanie lub w odpowiednim świetle przedstawiająca jej bohaterów. Nie za bardzo wówczas wiadomo czy mamy do czynienia z tradycją-rezultatem zapotrzebowania społecznego, jego kolejną subiektywną wersją czy opisem rzeczywistego przebiegu wydarzeń [...] Problemy stwarzane przez źródła sugerują zachowanie ostrożności w kreowaniu koncepcji historiograficznych."

(fragment Wstępu)