Opowieści pielgrzyma są praktycznym wprowadzeniem do Modlitwy Jezusowej. Autor opisuje w nich przeżycia XIX-wiecznego pielgrzyma, wędrującego po sanktuariach na terenie całej Rosji, który dzielił się z napotkanymi osobami doświadczeniem tej modlitwy. Polega ona na nieustannym przyzywaniu Imienia Jezus, a jej celem jest doświadczenie Bożej obecności i uwielbianie Boga w każdym momencie naszego życia. Dzięki prostocie i przystępności książka szybko zyskała ogromną popularność, została przetłumaczona na wiele języków i należy już do klasyki duchowości. Została też wspomniana w powieści Bracia Karamazow F. Dostojewskiego.
Opowieści pielgrzyma są na tyle przekonywującym świadectwem doświadczeń mistycznych, że przyczyniły się do rozpowszechnienia Modlitwy Jezusowej na całym świecie. Niniejsze wydanie to przekład pełnego tekstu oryginału, obejmuje fragmenty pomijane dotąd we wcześniejszych publikacjach. We wstępie ks. prof. Józef Naumowicz opisał też najnowsze badania nad dziełem oraz nad ich autorem Arsenijem Trojepolskim.