Mówiono "druga Moskwa" Wspomnienia legniczan o stacjonowaniu wojsk radzieckich w latach 1945-1993

Trzeba stwierdzić, że książki Burszty i Grębeckiej nie sposób sprowadzić do formuły „źródeł etnograficznych”. To subtelnie zorganizowana relacja, w której badacz wysłuchuje głosów ludzi, odsłaniających przed nim pamięć swoich doświadczeń, i zarazem wyostrza kontury przechowanego w tej pamięci świata, uprawniony do tego dzięki przywilejowi poznawczemu, stwarzanemu przez nieuchronny dystans, ową antropologiczną felix culpa, i dzięki zobowiązaniu, jakie płynie z przyjętej roli nieobojętnego mediatora.

dr hab. prof. UW Grzegorz Godlewski

To, co zawodowi historycy starają się wpisać w pewną matrycę ideologiczną postrzegania historii PRL, antropolodzy pragną „sprowadzić na ziemię”, a więc pokazać, że przeszłość pamiętana jest pełna Geertzowskich „zaułków i szczelin”, że pamięć uczestników dawnych zjawisk wpisuje się w ciąg osobistych, lokalnych i pokoleniowych identyfikacji, które po latach nadal są ważne, przepracowane, wieloznaczne i rezonują, jeśli tylko pozwolić im pojawić się ponownie na powierzchni świadomości. […] W ten oto sposób kulturowa pamięć o „stacjonowaniu wojsk radzieckich w Legnicy i okolicach” staje się opowieścią o ludzkim uwikłaniu w historyczny los, który został lokalnie oswojony, okazał się nie tyle historią zniewolenia i podległości, ile objawia się dzisiejszemu czytelnikowi jako Lévi-Straussowskie bricoleur i bricolage, a więc indywidualne i zbiorowe sposoby radzenia sobie z rzeczywistością i „Ruskimi” w taki sposób, aby w Legnicy w równej mierze „dało się żyć samemu”, jak i oswojonym Innym z „drugiej Moskwy”.

prof. dr hab. Roch Sulima