Działania operacyjne Służby Bezpieczeństwa PRL wobec ludności ukraińskiej były determinowane wytycznymi kształtującymi politykę narodowościową i wyznaniową państwa, zobowiązaniami przyjętymi przez peerelowskie organy bezpieczeństwa w ramach współpracy z „bratnimi” służbami specjalnymi (przede wszystkim z KGB), standardową ochroną państwa przed działalnością obcych wywiadów, nieprzychylnym nastawieniem władz do ludności niepolskiej i stygmatyzacją Ukraińców wynikającą z tragicznego wymiaru konfliktu polsko-ukraińskiego. Istotny wpływ miało też dążenie władz do utrzymania obywateli w bierności, co prowadziło do tłumienia wszelkich prób podejmowania niekontrolowanej przez czynniki rządzące aktywności społecznej.

Opublikowane w niniejszym tomie materiały przedstawiają najważniejsze kierunki działań SB przeciwko Ukraińcom do 1989 r. i cały arsenał środków pracy operacyjnej. Obrazują zakulisowy wpływ aparatu bezpieczeństwa na politykę narodowościową państwa. Umożliwiają także poznanie sytuacji mniejszości ukraińskiej i skomplikowanych losów jej najbardziej znanych przedstawicieli.