Monografia jest wynikiem dyskusji teoretyków i praktyków prawa prowadzonej podczas zorganizowanej przez Uniwersytet Rzeszowski IV ogólnopolskiej konferencji poświęconej materialnym i procesowym aspektom naprawienia szkody w świetle kodyfikacji karnych z 1997 roku i propozycji ich zmian.
Prezentowana książka oprócz rozważań doktrynalnych przedstawia sporne poglądy judykatury i doktryny dotyczące charakteru prawnego poszczególnych instytucji związanych z restytucją szkód i krzywd wyrządzonych przestępstwem.
Zawiera też istotne, zwłaszcza dla praktyki wymiaru sprawiedliwości, propozycje interpretacji rozwiązań materialnoprawnych oraz procesowych obowiązujących i funkcjonujących w polskim prawie karnym. Wskazując na standardy prawa europejskiego i międzynarodowego, zwraca uwagę na ważne miejsce, jakie zajmuje odpowiedzialność odszkodowawcza nie tylko w systemie prawa cywilnego, ale także karnego.
Analizie poddawane są swoiste związki reakcji karnych z elementami cywilnoprawnymi oraz ograniczenia w realizacji praw ofar wynikające z istoty współczesnego prawa karnego i polityki kryminalnej.
W opracowaniu wyeksponowano konflikt między uprawnieniami pokrzywdzonego przestępstwem a prawami oskarżonego w procesie karnym. Zawarto w nim także omówienie obowiązków i roli państwa w rekompensowaniu pokrzywdzonym ich szkód i krzywd w sytuacji gdy sprawcy przestępstw nie są znani albo gdy wynikły one z działań organów państwa.
W publikacji przedstawiono orzecznictwo sądów i dorobek doktryny dotyczące kompensacji i restytucji szkody poniesionej przez pokrzywdzonego na skutek przestępstwa, uwzględniając aktualny stan prawny. Dokonując licznych odniesień do najnowszych propozycji nowelizacji kodyfikacji karnych sformułowano wiele postulatów de lege ferenda.