Książka jest poświęcona jednej z podstawowych instytucji prawnych z dziedziny ochrony pracy. Rozważania autora koncentrują się wokół przyjętego założenia badawczego, zgodnie z którym treść regulacji dotyczących inspekcji pracy jest determinowana przez zmieniające się uwarunkowania natury społecznej, ekonomicznej i politycznej. Monografia ma przede wszystkim charakter dogmatycznoprawny oraz uwzględnia w szerokim zakresie źródła prawa międzynarodowego, europejskiego i obcego. Na gruncie prawa polskiego wywód został dodatkowo osadzony w kontekście historycznym i ewolucyjnym. Tak zróżnicowany dobór źródeł normatywnych pozwolił przedstawić tytułową instytucję w ujęciu modelowym. W publikacji wyeksponowano znaczenie sfery kompetencyjnej inspekcji pracy, w ramach której kluczową rolę odgrywają funkcje tej inspekcji.